Häzirki zaman tehnologiýalary durmuşymyzyň aýrylmaz bölegi bolup, olaryň adam beýnisine edýän täsiri ylmy jedelleriň esasy meselesidir. Bu täsirleri oňyn we ýaramaz diýip iki kategoriýa bölmek bolar.

Oňyn (Oňat) Täsirleri:

• Aň-düşünje ukyplaryny gowulandyrmak: Beýnini türgenleşdirmek üçin döredilen käbir programmalary we wideo oýunlary işleýän ýady, köptaraplaýyn iş etme endiklerini we mesele çözmek ukybyny gowulandyryp biler.

• Neýroplastiklik: Internetde maglumat gözlemek beýni işjeňligini, esasanam ýaşuly adamlarda, höweslendirýär we beýniniň uýgunlaşmak (neýroplastiklik) ukybyny görkezýär.

• Bilime elýeterlilik: Onlaýn okuwlar we sanly gurallar bilim almagy has elýeterli edip, ömürboýy öwrenmäge ýardam edýär.

Ýaramaz Täsirleri:

• Ünsüň Peselmegi: Yzygiderli gelýän habarnamalar we ýygy-ýygydan işleriň çalşyrylmagy ünsi jemlemek ukybyny peseltmäge we uzak wagtlap bir işe üns bermek ukybyny gowşatmaga getirip biler.

• Garaşlylyk we Ukusyzlyk: Hökman däl ulanylyş, esasanam sosial mediýa, yzygiderli dopaminiň bölünip çykmagy sebäpli endik dörediji hereketi döredip biler. Ekranyň öňünde ýatmazdan ozal süzülýän gök yşyk melatoniniň öndürilişini bozup, ukynyň hilini ýaramazlaşdyrýar.

• Tankydy Pikir Etme: Esasy aň-düşünje meseleleri üçin (meselem, ChatGPT ýaly) AI kömekçilerine aşa bil baglamak, tankydy pikir etme we ideýa döretmek bilen baglanyşykly beýni işjeňligini peseldip biler.

Netije: Tehnologiýalar güýçli guraldyr. Sagdyn beýniniň açary, üns we uky üçin ýaramaz netijeleri azaltmak bilen, öwrenmegiň we baglanyşygyň peýdalaryny iň ýokary derejä çykarýan aňly, deňagramly ulanmakdyr.